Bericht uit de USA: Naar een nieuwe visie

De opkomst van radicaal rechts zorgt voor de nodige discussie in GroenLinks en de PvdA. Er zijn groepen kiezers waarvan je zou denken dat die op de PvdA of GroenLinks stemmen maar dat toch niet doen. Het laatste woord is hierover nog niet gezegd. Het is daarbij leerzaam te kijken naar wat er in de Verenigde Staten is gebeurd. Trump heeft de verkiezingen gewonnen. Ik geef hieronder een vertaling van een gedeelte uit een column van de bekende econoom Joseph Stiglitz in Social Europe (van 2 december 2024). 

Net als nationalisten overal geeft Trump de schuld van de problemen van Amerika aan krachten van buitenaf, van immigratie tot “oneerlijke” handel. Maar hoewel het waar is dat geen van beide kwesties goed is beheerd, zouden de door hem voorgestelde oplossingen desastreus zijn voor de Amerikaanse economie en ook wereldwijd. Het is onduidelijk in hoeverre zijn kiezers dit begrepen. De meesten lijken te zijn aangetrokken door het politieke theater. Ze wilden een signaal van ontevredenheid afgeven en dat hebben ze nu gedaan. 

Voor de Democraten zou de boodschap duidelijk moeten zijn: verlaat het neoliberalisme en keer terug naar je progressieve wortels in de presidentschappen van Franklin D. Roosevelt en Lyndon B. Johnson. De partij moet met een nieuwe visie komen op een samenleving die iedereen onderwijs en kansen biedt; waar markten concurreren met producten die de levensstandaard verhogen, in plaats van betere manieren te bedenken om werknemers, klanten en het milieu uit te buiten. We erkennen dat we het industriële tijdperk achter ons hebben gelaten en zijn overgestapt op een economie die draait om diensten, kennis, innovatie en zorg. Een nieuwe economie vraagt om nieuwe regels en nieuwe rollen voor de overheid. 

Er is een groot verschil tussen deze nieuwe visie en de aanpassingen die de Harris-campagne biedt (een beetje meer geld voor onderwijs hier, en een paar dollars om huizenkopers te helpen daar). Het zal niet gemakkelijk zijn om een robuust programma op te stellen en het zal nog moeilijker zijn om het uit te voeren. Maar de toekomst van Amerika hangt af van het slagen daarvan.

Ik voel een vergelijkbare uitdaging die op ons afkomt.